Ακρόπολη

Μέχρι τον 5ο αι. π.Χ

Στο βραχώδη λόφο της Ακρόπολης, που δεσπόζει στο κέντρο της σύγχρονης Αθήνας, βρισκόταν το σπουδαιότερο και μεγαλοπρεπέστερο ιερό της αρχαίας πόλης, αφιερωμένο, κατά κύριο λόγο, στην προστάτιδα θεά της, την Αθηνά. Με τον ιερό αυτό χώρο σχετίζονται οι σημαντικότεροι μύθοι της αρχαίας Αθήνας, οι μεγάλες θρησκευτικές εορτές, οι παλαιότερες λατρείες της πόλης αλλά και ορισμένα από τα καθοριστικά για την ιστορία της γεγονότα. Τα μνημεία της Ακρόπολης, αρμονικά συνδυασμένα με το φυσικό περιβάλλον, αποτελούν μοναδικά αριστουργήματα της αρχαίας αρχιτεκτονικής, που εκφράζουν πρωτοποριακούς συσχετισμούς ρυθμών και τάσεων της κλασικής τέχνης και επηρέασαν την πνευματική και καλλιτεχνική δημιουργία για πολλούς αιώνες αργότερα. Η Ακρόπολη του 5ου αι. π.Χ. αποδίδει με τον τελειότερο τρόπο το μεγαλείο, τη δύναμη και τον πλούτο της Αθήνας στην εποχή της μεγαλύτερης ακμής της, το »χρυσό αιώνα» του Περικλή.

6ος αι. π.Χ – 17ος αι. μ.Χ

Στους επόμενους αιώνες τα μνημεία της Ακρόπολης υπέστησαν σοβαρές βλάβες από φυσικά αίτια ή από ανθρώπινες επεμβάσεις. Με την επικράτηση του χριστιανισμού και ιδιαίτερα από τον 6ο αι. μ.Χ., τα μνημεία μετατράπηκαν σε χριστιανικές εκκλησίες. Ο Παρθενώνας αφιερώθηκε στην Παρθένο Μαρία, που στη συνέχεια ονομάσθηκε Παναγιά η Αθηνιώτισσα, ενώ στα τέλη του 11ου αιώνα αποτέλεσε τη μητρόπολη της Αθήνας. Το Ερέχθειο είχε μετατραπεί σε ναό του Σωτήρος ή της Θεοτόκου, ο ναός της Αθηνάς Νίκης σε εκκλησάκι και τα Προπύλαια σε επισκοπική κατοικία. Ο βράχος της Ακρόπολης αποτελούσε το φρούριο της πόλης.

Κατά την περίοδο της Φραγκοκρατίας (1204-1456), τα Προπύλαια μετατράπηκαν σε ανάκτορο των Φράγκων ηγεμόνων, ενώ στην Τουρκοκρατία (1456-1833) η Ακρόπολη και πάλι έγινε το φρούριο της πόλης, όπου κατοικούσε ο Τούρκος φρούραρχος. Το 1687, κατά τη διάρκεια του Β΄ Ενετοτουρκικού πολέμου, ο λόφος πολιορκήθηκε από τον Φ. Μοροζίνι και στις 26 Σεπτεμβρίου 1687, μία βόμβα των Ενετών ανατίναξε τον Παρθενώνα που είχε μετατραπεί σε πυριτιδαποθήκη. Η επόμενη σοβαρή καταστροφή στα μνημεία σημειώθηκε μεταξύ των ετών 1801-1802, με τη διαρπαγή του γλυπτού διάκοσμου του Παρθενώνα από το λόρδο Έλγιν και την αφαίρεση γλυπτών από το ναό της Αθηνάς Νίκης και το Ερέχθειο. Η Ακρόπολη πέρασε οριστικά στην κυριαρχία των Ελλήνων το 1822 και πρώτος φρούραρχός της ορίσθηκε ο Οδυσσέας Ανδρούτσος.

Η ανασκαφή και η αναστήλωση

Μετά την απελευθέρωση, τα μνημεία της Ακρόπολης τέθηκαν υπό τη μέριμνα του νέου ελληνικού κράτους. Οι πρώτες ανασκαφές στο βράχο έγιναν ανάμεσα στα έτη 1835 και 1837. Η μεγάλη συστηματική ανασκαφή της Ακρόπολης διεξήχθη το διάστημα 1885-1890 από τον Παναγιώτη Καββαδία, ενώ στις αρχές του 20ού αιώνα έγιναν οι πρώτες εκτεταμένες αναστηλωτικές εργασίες από τον Ν. Μπαλάνο. Το 1975 συστάθηκε η Επιτροπή Συντήρησης Μνημείων Ακροπόλεως που έχει ως στόχο τη μελέτη και τη διεξαγωγή μεγάλης κλίμακας στερεωτικών και αναστηλωτικών έργων, που συνεχίζονται μέχρι σήμερα σε συνεργασία με την Υπηρεσία Αναστήλωσης Μνημείων Ακροπόλεως και την Α΄ Εφορεία Προϊστορικών και Κλασικών Αρχαιοτήτων του Υπουργείου Πολιτισμού.

Ιωάννα Βενιέρη, αρχαιολόγος (Απόσπασμα)
http://odysseus.culture.gr/

Παναθηναϊκό Στάδιο (Καλλιμάρμαρο)

Διαχρονικό σύμβολο της ελληνικής και παγκόσμιας αθλητικής ιστορίας, που έχει συνδέσει το όνομά του με την αναβίωση των Ολυμπιακών Αγώνων το 1896. Το Παναθηναϊκό Στάδιο, γνωστό και ως Καλλιμάρμαρο, ιδρύθηκε από τον Λυκούργο το 329 π.Χ. προκειμένου να φιλοξενεί τη μεγάλη γιορτή των Παναθηναίων, των αθλητικών αγώνων προς τιμήν της θεάς Αθηνάς.

Περίπου 500 χρόνια αργότερα, ο Ηρώδης ο Αττικός επενδύει το στάδιο με μάρμαρο, ενώ την περίοδο 1894-1895 ο Γεώργιος Αβέρωφ αναλαμβάνει εξ ολοκλήρου τη δαπάνη για την αναμαρμάρωσή του, προκειμένου να φιλοξενήσει τους πρώτους Διεθνείς Ολυμπιακούς Αγώνες του 1896. Σήμερα, αποτελεί το σημείο παράδοσης της Ολυμπιακής Φλόγας σε όλους τους Ολυμπιακούς Αγώνες, καθώς επίσης σημείο τερματισμού του Μαραθωνίου και χώρο δημόσιων εορταστικών εκδηλώσεων.

Γενική είσοδος: € 5, μειωμένο €2,5

Ωράριο λειτουργίας: 08:00-19:00 (Μάρτιος -Οκτώβριος)
Λεωφόρος Βασ. Κωνσταντίνου (έναντι αγάλματος Δισκοβόλου του Μύρωνα), Αθήνα
Τηλ: 210 7522984-6

Ρωμαϊκή Αγορά Αθηνών

Η Ρωμαϊκή Αγορά ιδρύθηκε μεταξύ 19-11 π.Χ. από δωρεές του Ιουλίου Καίσαρα και του Αυγούστου, με σκοπό να καταστεί επίκεντρο της οικονομικής δραστηριότητας της Αθήνας κατά τους Ρωμαϊκούς χρόνους. Η επιλογή της τοποθεσίας της υπήρξε στρατηγικής σημασίας, καθώς διαμορφώθηκε ανάμεσα στον Ιερό Βράχο της Ακρόπολης και την Αρχαία Αγορά που υπήρξε η καρδιά της πολιτικής και εμπορικής ζωής της εποχής.

Το ενιαίο αρχιτεκτονικό συγκρότημα αποτελούνταν από ένα μεγάλο ορθογώνιο αίθριο που περιέβαλαν κίονες Ιωνικού ρυθμού, στοές, καταστήματα και αποθήκες, αντανακλώντας την αγάπη των Ρωμαίων για την πολυτέλεια και τον πλούτο. Επί αυτοκράτορα Αδριανού, κατά τον 2ο αιώνα μ.Χ., η αυλή πλακοστρώθηκε και επεκτάθηκε.

Η ερήμωση της Αρχαίας Αγοράς μετά την επιδρομή των Ερούλων στα τέλη του 3ου αιώνα μ.Χ. οδήγησε στη μεταφορά του διοικητικού και εμπορικού κέντρου της πόλης στη Ρωμαϊκή Αγορά και τη Βιβλιοθήκη του Αδριανού. Κατά τη Βυζαντινή περίοδο και την Τουρκοκρατία στο χώρο χτίστηκαν σπίτια, εργαστήρια, εκκλησίες και ένα τζαμί.

Σήμερα, σε εξαιρετική κατάσταση διασώζεται η εντυπωσιακή Πύλη της Αρχηγέτιδος Αθηνάς στη δυτική είσοδο της Ρωμαϊκής Αγοράς, με τους τέσσερις δωρικούς κίονες και το αέτωμα από πεντελικό μάρμαρο, καθώς και το Ωρολόγιο του Κυρρήστου ή Πύργος των Αέρηδων -οκταγωνικό μνημείο του 1ου π.Χ., όπου στεγαζόταν υδραυλικό ρολόι. Κατά την επίσκεψή σας στη Ρωμαϊκή Αγορά, θα δείτε επίσης το Φετιχιέ Τζαμί του 1456 μ.Χ., κτισμένο στο βόρειο τμήμα της αγοράς πάνω στα ερείπια παλαιοχριστιανικού ναού, αλλά και τις Βεσπασιανές, τα δημόσια αποχωρητήρια του 1ου μ.Χ. αιώνα.

Η Ρωμαϊκή αγορά ξεκινά από τη συμβολή των σημερινών οδών Αιόλου και Πελοπίδα, στην Πλάκα.

Τηλ.:  210 3245220

Ο Ναός του Ποσειδώνα

Λιόγερμα… κι εσύ απολαμβάνεις έργα φύσης και ανθρώπου στο νοτιότερο άκρο της Αττικής, σε τόπο ενεργειακό, σε τόπο ιερό, όπου η θάλασσα και η γη γίνονται ένα. Βρίσκεσαι στο ακρωτήρι του Σουνίου (ή Κάβο Κολώνες), 69χλμ. μακριά από το κέντρο της Αθήνας, στον ίδιο απόκρημνο βράχο ύψους 60μ. όπου σύμφωνα με το μύθο ο βασιλιάς Αιγέας καρτερούσε το γιο του Θησέα, εκεί όπου αποφάσισε να δώσει τέλος στη ζωή του, «βαφτίζοντας» τη θάλασσα «Αιγαίο πέλαγος». Εμπρός σου ξανοίγεται ο Σαρωνικός κόλπος, βαμμένος στα χρώματα του δειλινού, ενώ πίσω σου ορθώνεται σε ολόκληρο το μεγαλείο του ο δωρικός ναός του Ποσειδώνα, ένα από τα σπουδαιότερα μνημεία της αρχαίας Ελλάδας.

Το λατρευτικό κέντρο του θεού της θάλασσας χτίστηκε κατά τον «χρυσό αιώνα του Περικλή» (μεταξύ 444-440π.Χ.) πάνω στα ερείπια παλαιότερου αρχαϊκού ναού, στην υψηλότερη θέση του ακρωτηρίου, προσφέροντας μαγική πανοραμική θέα. Σε έναν από τους μαρμάρινους κίονες αντικρίζεις χαραγμένο μεταξύ άλλων ρομαντικών περιηγητών, το όνομα του φιλέλληνα ποιητή Λόρδου Βύρωνα και φέρνεις στη μνήμη σου στίχους του: «Στου Σουνίου θα καθίσω το μαρμάρινο βράχο, σύντροφό μου το κύμα του Αιγαίου θα κάνω, αυτό εμένα ν’ ακούγει, κι εγώ εκείνο μονάχο, κι εκεί απάνω σαν κύκνος με τραγούδι ας πεθάνω». Βαθιά επηρεασμένος από το υποβλητικό τοπίο και την αίγλη του σπουδαίου ερειπιώνα, σκέφτεσαι ότι εδώ μόνο θεοί θα μπορούσαν να κατοικούν.

Ωράριο λειτουργίας: από τις 09:00 έως τη δύση του ηλίου.
Τηλ.: 22920 39363
Εισιτήρια: ολόκληρο €8, μειωμένο €4.

Γεωγραφία

Έχει σχήμα ωοειδές και πολλά ονόματα: Μικρολίμανο, Φανάρι, Τουρκολίμανο, λιμένας Κουμουνδούρου. Στην αρχαιότητα πάντως είχε μόνο ένα: Λιμένας Μουνιχίας. Ανήκει στη συνοικία της Καστέλλας με την οποία το συνδέουν ανηφορικά δρομάκια με νεανικά καφέ και μπαρ. Το όνομα Φανάρι του δόθηκε στη διάρκεια των βυζαντινών χρόνων, πιθανόν επειδή στην είσοδό του υπήρχε φάρος (φανός). Λιμένας Κουμουνδούρου ονομαζόταν λόγω της ομώνυμης έπαυλης που υπήρχε στο νότιο άκρο του, εκεί όπου σήμερα υψώνεται ο Ναυτικός Ομιλος Ελλάδας. Την ονομασία Τουρκολίμανο την πήρε την εποχή της επανάστασης του 1821. Το Μικρολίμανο είναι ένα από τα ωραιότερα σημεία του Πειραιά με πολλές επιλογές όσον αφορά το φαγητό και τη διασκέδαση. Τον κλειστό όρμο στεφανώνουν αμφιθεατρικά κτισμένα σπίτια.

Το λιμάνι

Καθισμένοι στα ξύλινα ντεκ πλάι στο νερό, με τη συνοδεία μουσικής, θα απολαύσετε φρεσκότατα ψάρια, θαλασσινά, μεζέδες, ούζο και εκλεκτά κρασιά. Οι περισσότεροι Πειραιώτες έχουν ευχάριστες αναμνήσεις από το γραφικό αυτό λιμανάκι, το οποίο με την πάροδο του χρόνου εκμοντερνίστηκε και έγινε ένας κοσμοπολίτικος προορισμός για όλες τις ώρες της ημέρας. Ενας εξωστρεφής και χαρούμενος τόπος όπου το καλοκαίρι μοιάζει να μην τελειώνει ποτέ!

Η περατζάδα

Τα αγκυροβολημένα σκάφη και οι ψαρόβαρκες που αργολικνίζονται, τα εστιατόρια και τα καφέ, οι γαργαλιστικές μυρωδιές των μεζέδων, ο κόσμος που απολαμβάνει τον περίπατό του κατά μήκος της προκυμαίας, θυμίζουν νησί του Αιγαίου. Η κίνηση εδώ διαρκεί έως αργά το βράδυ καθώς δεκάδες άνθρωποι απολαμβάνουν το ποτό ή το κοκτέιλ τους στα lounge bar και τα café bar, με θέα στη θάλασσα. Στην ακτή Κουμουνδούρου υπάρχουν, επίσης, μερικές από τις καλύτερες ψαροταβέρνες του Πειραιά, φημισμένες σε όλη την Αττική.

Ιστορία

Στην αρχαιότητα, μαζί με τα άλλα δυο λιμάνια του Πειραιά, τη Ζέα και το κεντρικό, τον λιμένα Μουνιχίας τον θεωρούσαν πολεμικό λιμένα των Αθηνών -είχαν, μάλιστα, κτίσει και τείχος για να προστατεύουν τις λιμενικές εγκαταστάσεις. Είχε λιμενοβραχίονες με άνοιγμα 37 μέτρων και στα άκρα τους ήταν κτισμένοι πύργοι που αποτελούσαν συνέχεια της περιτείχισης του Πειραιά. Είχε 82 νεώσοικους και αποβάθρες.

Η Πλάκα

Η Πλάκα, η γειτονιά που απλώνεται κάτω από τη βορειοανατολική πλαγιά της Ακρόπολης, ανάμεσα στο Μοναστηράκι, την περιοχή του Ψυρρή και την πλατεία Συντάγματος, αναμφίβολα είναι το πιο όμορφο κομμάτι της ελληνικής πρωτεύουσας. Δίκαια την αποκάλεσαν συνοικία των θεών, αφού εδώ, στη σκιά του Ιερού Βράχου, το αρχαίο παρελθόν συνδιαλέγεται με το ολοζώντανο παρόν. Πεζοδρομημένη στο μεγαλύτερο μέρος της από τη δεκαετία του ‘80, η πιο τουριστική γωνιά της Αθήνας –μαζί με το Μοναστηράκι, προσφέρεται για έναν ατμοσφαιρικό περίπατο που τα έχει όλα· ιστορία, νοσταλγία, διασκέδαση, εμπειρία.

Ιστορία

Μετά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο, τα κτήρια της Πλάκας κηρύχθηκαν διατηρητέα στο σύνολό τους και ο οικισμός χαρακτηρίστηκε παραδοσιακός, με αποτέλεσμα να φτάσει στο σήμερα μια μικρογραφία της Αθήνας των αρχών του 20ου αιώνα. Ανάμεσα στα πλακόστρωτα δρομάκια, στα νεοκλασικά αρχοντόσπιτα, τις βυζαντινές εκκλησίες, τα διάσπαρτα αρχαία μνημεία (βλ. την Αρχαία Αγορά, το χορηγικό μνημείο του Λυσικράτη, το Λουτρό των Αέρηδων κ.ά.), τα μουσεία και τις γκαλερί, καθρεφτίζεται ένα υπέροχο συνονθύλευμα ιστορίας, παράδοσης και ελληνικότητας.

Διαδρομές

Ξεκινήστε τη βόλτα από την οδό Αδριανού που άνετα θα μπορούσε να χαρακτηριστεί ο παράδεισος του τουρίστα, καθώς τα περισσότερα καταστήματα εκατέρωθεν του δρόμου απευθύνονται κυρίως σε ξένους. Σουβενίρ, δερμάτινα σανδάλια, φορέματα σε στυλ αρχαιοελληνικό, παραδοσιακά προϊόντα και είδη που «ευωδιάζουν» Ελλάδα μαγνητίζουν τις ορδές επισκεπτών που συρρέουν εδώ.

Η εικόνα αλλάζει στην καρδιά της Πλάκας και την πλατεία Φιλόμουσου Εταιρείας, με τα café-bars, τα γραφικά ταβερνάκια και τους επίσης «γραφικούς» κράχτες, όπως επίσης στις παρακείμενες οδούς Κυδαθηναίων, Φαρμάκη, Ολυμπίου Διός και Αγγέλου Γέροντα. Στη Μνησικλέους με τα περίφημα «σκαλάκια» και τα στριμωγμένα τραπεζάκια από τα παραδοσιακά καφενεία, στη Θρασυβούλου, την Τριπόδων, τη Λυσίου και τη Λυσικράτους, η κλασική ταβέρνα, η λαϊκή μουσική, το κρασάκι και οι ελληνικοί μεζέδες έχουν την τιμητική τους. Από τη Μνησικλέους, ανεβαίνοντας την οδό Ραγκαβά, τα κουκλίστικα μαγαζάκια δίνουν τη θέση τους σε νησιώτικα σπίτια «στολισμένα» με βασιλικούς και μπουκαμβίλιες, με στενοσόκακα και έναν λαμπερό αθηναϊκό ήλιο…

Αναφιώτικα

Βρίσκεστε στα Αναφιώτικα, τη γειτονιά με το κινηματογραφικό σκηνικό και τη μαγική πανοραμική θέα, που έχει κάτι από ένα μεγάλο, φωτεινό καλοκαίρι. Αυτό το αιώνιο ελληνικό καλοκαίρι και το κυκλαδίτικο λευκό είχαν πιθανότατα στο μυαλό τους οι τεχνίτες από την Ανάφη, όταν στα μέσα του 19ου αιώνα έχτιζαν στα ριζά της Ακρόπολης τα σπίτια τους, όπως ακριβώς θα έκαναν στον τόπο τους. Οι ασβεστωμένες κατοικίες δίπλα στους αιώνιους βράχους και τα δαιδαλώδη καλντερίμια εξακολουθούν να διατηρούν τη γοητεία τους και την αιγαιοπελαγίτικη αισθητική τους, σαν ζωντανή καρτ ποστάλ κάτω από την ανυπέρβλητη Ακρόπολη. Για όλα τα παραπάνω και ακόμα περισσότερα που θα ανακαλύψετε με μια βόλτα σε αυτή τη γειτονιά της Αθήνας, θα συμφωνήσετε μαζί μας πως η Πλάκα είναι έρωτας.